استحکام استخوان ها:
زنان پس از یائسگی به علت کاهش هورمون استروژن مستعد ابتلا به پوکی استخوان و در نتیجه شکستگی و خمیدگی آن ها هستند. استخوان ها با وجود ظاهر سخت خود به عنوان یک بافت فعال و زنده در طول دوران زندگی به طور مداوم در حال بازسازی هستند و کلسیم از آن ها برداشت یا در آن ها نشست می کند. اگر برداشت کلسیم بیشتر از نشست آن در استخوان اتفاق بیفتد استخوان استحکام خود را از دست می دهد و نرم و ضعیف و شکننده می شود و یا یک ضربه خفیف احتمال شکستگی استخوان به خصوص در مناطقی مانند لگن و مهره ها پیش می آید. کاهش هورمون استروژن در دوره یائسگی، منجر به برداشت کلسیم از استخوان ها می شود.
آیا پوکی استخوان برای همه زنان در دوران یائسگی اتفاق می افتد؟
افزایش سن و یائسگی در زنان از عوامل خطری هستند که سبب ایجاد پوکی استخوان می شوند، اما عوامل خطر دیگری احتمال بروز آن را تشدید می کند. این عوامل عبارتند از:
- لاغری مفرط
- سابقه پوکی استخوان در بستگان درجه یک
- نژاد آسیایی
- مصرف سیگار و الکل
- کمبود مصرف کلسیم و ویتامین دی
- زندگی کم تحرک
- مصرف داروهایی مانند کورتیکو استروئیدها
چگونه می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
- تغذیه از منابع غنی کلسیم و ویتامین دی: مصرف روزانه سه لیوان شیر کم چربی یا معادل آن ماست و سایر لبنیات کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین می کند.
- ورزش منظم و تمرینات بدنی به خصوص ورزش هایی که وزن بدن را تحمل می کند، مانند پیاده روی، دویدن آهسته، کوه پیمایی، حرکات موزون، بالا رفتن از پله ها، ورزش های راکتی به شرط آن که حداقل سه بار در هفته هر بار به مدت 30 دقیقه انجام شود، به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند.
- تأمین ویتامین دی مورد نیاز بدن از طریق قرار گرفتن در معرض نور آفتاب مستقیم با قرار دادن دست ها و صورت سه بار در روز هر بار 10 دقیقه(آفتاب پشت پنجره تأثیری ندارد) یا مصرف مکمل ویتامین دی به تشخیص پزشک.
- ترک مصرف سیگار و الکل
- کاهش مصرف کافئین
باید توجه داشت:
- اگر خانمی بیش از 50 سال سن دارد و یائسه شده است،
- اگر در طول زندگی خود به اندازه کافی کلسیم دریافت نکرده است،
- اگر سیگار می کشد،
- اگر از داروهای کورتیکو استروئید استفاده می کند،
- اگر از نور خورشید محروم بوده است،
- اگر به اندازه کافی فعالیت بدنی ندارد،
- اگر در بستگان درجه یک او فرد مبتلا به پوکی استخوان وجود دارد، در معرض خطر پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن می باشد و با اتخاذ شیوه سالم زندگی باید مانع بروز عواقب آن گردد.
اجزاء و ترکیبات تشکیل دهنده استخوان:
همانند سایر ارگان های بدن، استخوان یک بافت زنده و فعال بوده و دارای عروق و اعصاب است. بافت استخوانی از دو جزء تشکیل شده است:
- سلولی
- ماده زمینه(ماتریکس).
1-سلول های بافت استخوان:
- استخوان دارای سه نوع سلول است:
- سلول استخوان ساز: مسئول تولید و ترمیم استخوان هستند.
- سلول استخوان خوار: ماده معدنی استخوان را حل و جذب می کنند.
- سلول استخوانی کامل: همان سلول های استخوان ساز هستند که توسط ماده زمینه احاطه شده اند.
2-ماده زمینه یا ماتریکس استخوان:
قسمت اعظم استخوان را ماده زمینه تشکیل می دهد که شامل مواد آلی و معدنی است. ماده آلی استخوان بیشتر پروتئینی به نام کلاژن و مقدار کمی پلی ساکارید و چربی است. ماده معدنی استخوان بیشتر املاح کلسیم(ترکیبات کربنات و فسفات کلسیم) است.
پروتئین استخوان موجب استحکام، و املاح معدنی آن موجب سفت و سخت شدن استخوان می شود. به طوری که اگر استخوان همانند یک تیر بتونی فرض شود، پروتئین استخوان به مثابه میله ها و آرماتور بتون املاح معدنی به مثابه سیمان و شن و ماسه آن است. همین ساختمان باعث شده است که استخوان از سنگ گرانیت محکم تر و سخت تر شود.
نکته: حدود 99 درصد کلسیم، 90 درصد فسفر، 80 درصد سیترات، 60 درصد منیزیم و 35 درصد سدیم(نمک) بدن در داخل استخوان ها قرار دارد.
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.