خون در ادرار

Blood in urine

مشاهده خون در ادرار می تواند منجر به اضطراب شود، در حالی که در بسیاری از موارد نشان دهنده یک اختلال جدی می باشد. خونی که شما می توانید آن را ببینید هماچوری آشکار نامیده می شود، و اگر خون موجود در ادرارتان تنها زیر میکروسکوپ قابل مشاهده باشد، به عنوان هماچوری میکروسکوپی شناخته شده و زمانی تشخیص داده می شود که شما آزمایش ادرار می دهید. در هر صورت، تشخیص علت خونریزی بسیار اهمیت دارد و مراحل درمان نیز به علت زمینه ای آن وابسته است.
 

علامت قابل مشاهده هماچوری، ادرار صورتی، قرمز و یا سیاه رنگ است که به دلیل حضور سلول های قرمز خون بوجود می آید. حتی مقدار اندکی از خون می تواند موجب تغییر رنگ ادرار شده و معمولاً این خونریزی بدون درد می باشد. دفع لخته خون در ادرار نیز دردناک است. ادرار خونی اغلب بدون علامت یا نشانه دیگری رخ می دهد. همچنین همانطور که ذکر شد، امکان دارد خون موجود در ادرارتان تنها زیر میکروسکوپ قابل مشاهده باشد (هماچوری میکروسکوپی).
 

در هماچوری، کلیه های شما (و یا سایر قسمت های مجاری ادراری تان) به سلول های خونی اجازه ی ورود به ادرار را می دهند. تعدادی از بیماری ها که منجر به این اتفاق و نشت سلول های خونی دورن ادرار می شوند، عبارتند از:

 

  • عفونت های مجاری ادراری. عفونت های مجاری ادراری اغلب زمانی رخ می دهد که باکتری از طریق مجرای پیشابراه وارد بدن شده و در مثانه شروع به تکثیر کرده است. علائم آن از این دسته اند: تکرر ادرار، درد و سوزش هنگام ادرار و ادرار بسیار بدبو. برای بعضی از افراد، به خصوص افراد مسن، تنها علامت بیماری ممکن است خون میکروسکوپی باشد.

 

  • عفونت کلیه. عفونت کلیه (پیلونفریت) هنگامی رخ میدهد که باکتری از طریق جریان خون وارد کلیه شما شده یا از حالب به کلیه منتقل شده باشد. علائم و نشانه ها اغلب شبیه عفونت مثانه می باشد، هرچند عفونت های کلیوی بیشتر منجر به تب و پهلو درد نیز می شوند.

 

  • سنگ مثانه یا سنگ کلیه. گاهی مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ، رسوب می کنند و در دیواره های کلیه یا مثانه کریستال هایی را بوجود می آورند. با گذشت زمان این کریستال ها به سنگ های کوچک و سختی تبدیل می شوند. سنگ ها معمولاً بدون درد هستند و تا زمانی که باعث انسداد مجاری شوند و یا شروع به حرکت نمایند، متوجه حضور آن ها نخواهید شد. بعد از این مرحله، به سرعت سنگ کلیه تشخیص داده خواهد شد، زیرا درد طاقت فرسایی به همراه دارد. سنگ مثانه یا سنگ کلیه می تواند منجر به هر دو نوع هماچوری گردد.

 

  • بزرگی پروستات. غده پروستات- که در زیر مثانه و بالای مجرای ادراری واقع شده است- در مردان میانسال، شروع به رشد می نماید. زمانی که این غده بزرگ می شود، مجرای خروجی مثانه را فشرده می سازد و تا حدی جریان ادرار را مسدود می کند. علائم و نشانه های بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) عبارتند از: اختلال در ادرار کردن، تکرر ادرار مزمن یا حاد و خون قابل مشاهده یا میکروسکوپی در ادرار. عفونت پروستات (پروستاتیت) نیز علائم و نشانه هایی مشابه دارد.

 

  • بیماری کلیوی. خونریزی میکروسکوپی ادرار شایع ترین علامت گلومرونفریت می باشد که می تواند منجر به التهاب سیستم تصفیه کلیه شود. گلومرونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک مانند دیابت باشد یا به خودی خود رخ دهد. این التهاب می تواند توسط عوامل زیر ایجاد شود:  یک ویروس و یا عفونت استرپتوکوکی، بیماری های عروق خونی (واسکولیت) و اختلالات سیستم ایمنی مثل نفروپاتی IgA که مویرگ های کوچک کلیوی مسئول تصفیه خون را، تحت تاثیر قرار می دهد.

 

  • سرطان. خون قابل مشاهده در ادرار ممکن است نشانه ای از سرطان پیشرفته ی کلیه، مثانه و یا پروستات باشد. متاسفانه این بیماری در مراحل اولیه نشانه و علامتی ندارد، در حالتی که بیشتر آن ها قابل درمان می باشند.

 

  • اختلالات ارثی. کم خونی سلول داسی شکل- یک نقص ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز خون- می تواند علت وجود خون در ادرار و هر دو نوع هماچوری اعم از میکروسکوپی و قابل مشاهده باشد. همچنین سندرم آلپورت نیز غشاهای تصفیه گلومرول کلیه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

  • آسیب کلیوی. ضربه و آسیب به کلیه ها در اثر تصادف یا ورزش می تواند منجر به حضور خون در ادرارتان شود.

 

  • داروها. داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید (Cytoxan) و پنی سیلین ممکن است منجر به وجود خون در ادرار گردد. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که شما یک داروی ضد انعقاد مثل آسپرین یا یک رقیق کننده خون مثل هپارین مصرف کرده باشید، و یا اینکه مثانه تان بنابر دلیلی خونریزی کرده باشد.

 

  • ورزش های سنگین. هرچند که به ندرت اتفاق می افتد، اما هنوز  ارتباط بین ورزش شدید و هماچوری کاملاً معلوم نیست. دلایل آن ممکن است صدمه به مثانه، کم آبی بدن و یا تجزیه ی سلول های قرمز خون ناشی از ورزش هوازی مداوم باشد. معمولاً دوندگان بیشتر به آن مبتلا می شوند، اما این عارضه ممکن است برای هر ورزشکاری بعد از یک تمرین شدید نیز اتفاق بیفتد.

 

علت هرچه باشد، به محض مشاهده خون در ادرار فوراً با پزشک تان تماس بگیرید.


تقریبا ً امکان دارد در ادرار هرکسی (از جمله کودکان و نوجوانان) سلول های قرمز خون وجود داشته باشد. عواملی که به احتمال زیاد در این بیماری دخالت دارند، عبارتند از:

 

  • سن. گاهی مردان بالاتر از 50 سال به دلیل بزرگ شدن پروستات، مبتلا به هماچوری می شوند.

 

  • جنسیت. بیش از نیمی از زنان حداقل یک بار در طول زندگی شان عفونت مجاری ادراری (احتمالاً همراه با خونریزی) را تجربه کرده اند. مردان جوان بیشتر مستعد به سنگ کلیه یا سندروم آلپورت (نوعی از نفریت ارثی که می تواند منجر به حضور خون در ادرار شود) هستند.

 

  • عفونت های اخیر. عفونت های کلیوی بعد  از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی (گلومرونفریت پس از عفونت)، یکی از علل اصلی وجود خون در ادرار کودکان است.

 

  • سابقه خانوادگی. اگر خانواده تان سابقه بیماری کلیه یا سنگ کلیه داشته باشند، شما بیشتر مستعد ابتلا به هماچوری می باشید.

 

  • برخی داروها. آسپرین (مسکن ضد التهاب غیراستروئیدی) و آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین به عنوان افزایش دهنده های شانس حضور خون در ادرار شناخته شده اند.

 

  • فعالیت های شدید جسمی. دوندگان مسافت های طولانی در معرض  هماچوری ناشی از ورزش هستند. اما هر وزرشکاری که تمرین سنگین انجام دهد، مستعد ابتلا به آن است.

در ابتدا بهتر است که به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. در برخی موارد نیز ممکن است که فوراً به متخصص مجاری ادراری (اورولوژیست) ارجاع داده شوید. در این جا اطلاعاتی کمک کننده به شما داده می شود تا آگاه باشید که برای جلسه ی معاینه ی خود چگونه آماده شوید و از پزشک خود چه انتظاراتی داشته باشید.

 

چه کارهایی می توانید انجام دهید
•    از تمام محدودیت های قبل از معاینه اطلاع پیدا کنید. در زمان تعیین وقت معاینه، از شرایط و نحوه ی آمادگی برای تست های تشخیصی معمول آگاهی کسب نمایید.
•    تمام علائمی که تجربه کرده اید را یادداشت نمایید، حتی آن هایی که به نظر بی ارتباط به بیماری تان هستند.
•    یک لیست از شرایط پزشکی خود تهیه نمایید، از جمله تمام بیماری هایی که در گذشته داشته اید و درمان شده اند و نام داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی تان را نیز یادداشت کنید.
•    سوالاتی که می خواهید از پزشک تان بپرسید را بنویسید، همچنین از توصیه های او یادداشت بردارید.

 

برخی از سوالات رایج از این دسته اند:
•    علل بروز علائم چه هستند؟
•    چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آماده سازی خاصی احتیاج دارند؟
•    آیا وضعیت من موقت است؟
•    آیا به درمان احتیاج دارم؟
•    چه درمان هایی در دسترس هستند؟
•    من بیماری های دیگری نیز دارم، چگونه می توانم آنها را با هم به بهترین نحو مدیریت کنم؟
•    آیا بروشور یا وب سایتی را به من پیشنهاد می کنید که بتوانم ازآنها کمک بگیرم؟

از پرسیدن هیچ گونه سوالی از پزشک خود دریغ نکنید.

 

چه انتظاراتی می توانید از پزشک خود داشته باشید

معمولاً پزشک تان سوالاتی از این قبیل از  شما می پرسد:
•    آیا هنگام ادرار کردن، درد دارید؟ آیا گاهاً درون ادرارتان خون می بینید یا اغلب اوقات؟
•    آیا فقط در ابتدا و یا انتهای  ادرار کردن خونریزی دارید؟ و یا اینکه در تمام طول این مدت شاهد خون در ادرارتان هستید؟
•    آیا لخته خون نیز در ادرارتان می بینید؟ چه اندازه و شکلی دارند؟
•    چه داروهایی مصرف می کنید؟
•    آیا سیگار می کشید؟
•    آیا در محل کارتان در معرض مواد شیمیایی هستید؟ از چه نوعی؟
•    آیا تا به حال پرتو درمانی کرده اید؟


هر زمانی که متوجه حضور خون در ادرارتان شدید، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.

مصرف بعضی از داروها مثل ملین ها و غذاهایی مثل چغندر، ریواس و انواع توت ها می توانند دلیل قرمزی ادرارتان باشد. اگرچه، خون موجود در ادرار به نظر متفاوت و مجزا از این قضیه می آید. تغییر رنگ ادرار ناشی از دارو، غذا و یا ورزش ممکن است در عرض چند روز بهبود یابد. اما شما نمی توانید هر ادرار خونی را به دارو یا ورزش نسبت دهید؛ به همین دلیل بهتر است هر زمانی که در ادرارتان خون مشاهده کردید، به پزشک تان مراجعه نمایید.
 


روش های تشخیصی:

برای یافتن علت وجود خون در ادرار، آزمایش ها و معاینه های زیر می توانند نقش کلیدی بازی کنند:

 

  • معاینه ی بالینی. که شامل سابقه پزشکی تان نیز می شود.

 

  • آزمایش ادرار. حتی اگر برای اولین بار توسط آزمایش ادرار متوجه حضور خون شدید، به احتمال زیاد به آزمایش های دیگری نیز نیاز دارید تا مطمئن شوید که آیا هنوز ادرارتان حاوی سلول های قرمز خونی است یا خیر. از آزمایش ادرار جهت بررسی عفونت ادراری و حضور مواد معدنی تشکیل دهنده سنگ کلیه نیز، می توان کمک گرفت.

 

  • عکس برداری. در اغلب موارد برای تعیین علت هماچوری عکس برداری تجویز می شوید. ممکن است پزشک تان سی تی اسکن را به شما توصیه نماید که با استفاده از اشعه X و یک کامپیوتر قدرتمند تصاویر متقاطع از داخل بدن را ارائه می دهد؛ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی به جای اشعه X، تصاویر را تولید می کند؛ سونوگرافی با استفاده ی ترکیبی از امواج صوتی با فرکانس بالا و پردازش کامپیوتری، تصاویری از کلیه ها و مثانه را تولید می نمایند.

 

  • سیستوسکوپی. در این روش پزشک تان توسط یک لوله باریک مجهز به دوربین، مثانه و پیشابراه تان را بررسی می کند.

 

گاهی اوقات، ممکن است علت هماچوری یافت نشود. در این مواقع، دکتر معالج آزمایشات دیگری جهت پیگیری تجویز می نماید، مخصوصاً اگر شما عوامل خطر ابتلا به سرطان مثانه را داشته باشید، مثل: سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض سموم محیطی و یا سابقه ی پرتر درمانی.

 

 

هماچوری هیچ درمان خاصی ندارد. در عوض، پزشک تان بر درمان علت زمینه ای آن متمرکز خواهد شد. به عنوان مثال، مصرف آنتی بیوتیک برای رفع عفونت ادراری، استفاده از داروهایی جهت کوچک کردن پروستات بیش از حد بزرگ شده، یا پرتو درمانی به منظور شکستن سنگ مثانه یا کلیه. اگر علت زمینه ای خیلی جدی نباشد، درمان نیز ضرورتی پیدا نمی کند.

 

 

بطور کلی پیشگیری از هماچوری ممکن نیست، هرچند شما می توانید اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های زمینه ای آن، انجام دهید. استراتژی های پیشگیری عبارتند از:

 

  • عفونت های مجاری ادراری. برای کاهش احتمال ابتلا به این نوع بیماری آب زیاد بنوشید، به محض احساس نیاز و بعد از مقاربت ادرار نمایید. از مصرف محصولات بهداشتی که ممکن است اندام تناسلی شما را تحریک کند، اجتناب کنید.

 

  • سنگ کلیه. به منظور کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه مقدار زیادی مایعات بنوشید، دریافت نمک مصرفی، پروتئین و غذاهای حاوی اگزالات مثل اسفناج و ریواس را محدود کنید.

 

  • سرطان مثانه. برای کاهش خطر سرطان مثانه سیگار را ترک نمایید، در معرض مواد شیمیایی قرار نگیرید و مقدار زیادی مایعات بنوشید.

 

  • سرطان کلیه. به منظور جلوگیری از سرطان کلیه این اقدامات ضروری است: ترک سیگار، حفظ وزن متناسب، داشتن رژیم غذایی سالم، انجام منظم فعالیت بدنی و اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی.

طراحی وب سایت و  میزبانی وب :  پیشرو سامانه آراد